اتاق تمیز یا همان کلین روم اتاقی است که با هدف تولید، پردازش، آزمایش یا نگهداری محصولات، مواد یا تجهیزاتی که به کنترل دقیق آلودگی احتیاج دارند، طراحی و ساخته شده است. با توجه به اهمیت این محیط در فرایندهای صنعتی نیاز به رعایت بعضی از الزامات مانند استریلیت دارید. در این مطلب از سایت اکیاس گروپ قصد داریم شما را با الزامات اتاق تمیز و استانداردهایی که باید در آن رعایت شوند، آشنا کنیم.
نگاهی به مهم‌ترین الزامات اتاق تمیز
به کارگیری فیلترهای استاندارد یکی از اصلی‌ترین الزامات اتاق تمیز است که با هدف کنترل آلودگی در این مکان‌ها نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این منظور پیشنهاد می‌شود که از باکیفیت‌ترین انواع این فیلترها استفاده تا برترین تهویه هوا را برای کلین روم خود داشته باشید. در ادامه این بخش قصد داریم دیگر الزامات رایج در کلین روم را به شما معرفی کنیم.
دوش هوا از الزامات اتاق تمیز است
در صورتی که نگران محدود کردن میزان ذرات وارد شده به اتاق تمیز خود هستید، ممکن است به یک دوش هوا نیاز داشته باشید و در اتاق تمیز خود آن راجای دهید. دوش هوا به طور معمول در کنار اتاق تعویض لباس استفاده شده و هر ذره‌ای را که می‌تواند به سادگی از روی افرادی که وارد اتاق تمیز می‌شوند را از بین ببرد. این یک راهکار مناسب برای از بین بردن ذرات اضافی پیش از ورود کارکنان به اتاق است.
بیشتر بخوانید | طراحی اتاق تمیز
استفاده از کفپوش مناسب از الزامات اتاق تمیز است
کفپوش‌ها بهترین راه برای مراقبت از آلودگی‌های پا یا چرخ ترالی هستند. برای این محیط کفپوش‌ها، بهتر از تشک‌های چسبنده عمل می‌کنند چرا که بادوام‌تر و تاثیرگذارتر هستند و در صورت تمیز کردن و مراقبت مناسب، می‌توانند بین ۳ تا ۵ سال دوام بیاورند. اگر اتاق تمیز شما استاندارد بالایی برای تمیزی دارد، کفپوش‌ها به اتاق تمیز شما کمک شایانی خواهد کرد.
یکی از الزامات مربوط به اتاق تمیز، درجه حرارت و رطوبت است
به طور کلی درجه حرارت و رطوبت در اتاق تمیز به خوبی کنترل شود از ایجاد هر نوع رطوبت یا یخ‌زدگی یا در محصولات، مواد یا تجهیزات جلوگیری شود. از طرفی فرالیند کنترل دما و رطوبت می‌تواند به پیشگیری از جمع شدن ذرات معلق در هوا کمک کند. اصولا درجه حرارت اتاق بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است. چرا که این محدوده دمایی برای اغلب محصولات، مواد و تجهیزات بهترین گزینه است.
رطوبت اتاق تمیز هم معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ درصد است. توجه داشته باشید که رطوبت کم می‌تواند منجر به خشک شدن محصولات، مواد و یا تجهیزات شود. از سویی دیگر رطوبت بالا هم می‌تواند رشد قارچ و کپک را به همراه داشته باشد. در بعضی از موارد هم نیاز به وجود دما و رطوبتی خاص است. برای نمونه یک اتاق تمیز برای تولید داروهای حساس به دما ممکن است احتیاج به دمای دقیقی داشته باشد.
بیشتر بخوانید | ولیدیشن اتاق تمیز
یکی از استاندارهایی که باید کلین روم‌ها رعایت کنند، دو جداره بودن پنجره‌ها است
یکی دیگر از الزامات اتاق تمیز که باید حتما رعایت شود، پنجره‌های این فضا است. به طور کلی پنجره‌های اتاق تمیز باید دو جداره و از جنس آلومینیوم باشد و به طور هم سطح با پنل قرار بگیرند. از طرفی هوامند بودن پنجره‌های دو جداره هم از اطراف یکی دیگر از نکات مهم در ساخت پنجره کلین روم است.
مواد ساختمانی مناسب و کنترل ورود و خروج پرسنل
به طور کلی مواد ساختمانی مورد استفاده در اتاق تمیز باید دارای ویژگی‌هایی مثل ضد آلودگی، ضد استاتیک و همینطور ضد باکتریال باشند. در ضمن برای اجزای داخلی کلین روم هم باید از سطوح قابل شستشو و ضد باکتریال استفاده شود. نکته مهم بعدی در ارتباط با کنترل ورود و خروج است.
کنترل ورود و خروج در کلین روم شامل موارد زیر می‌شود:
- منافذ ورودی و خروجی مناسب
- سیستم‌های تمیز کردن وضعیت
- سیستم‌های مانیتورینگ
افرادی که در اتاق تمیز فعالیت می‌کنند نباید از عطر و لوازم آرایشی استفاده کنند
در صورتی که در اتاق تمیز مشغول به فعالیت هستید، پروسه لباس پوشیدن حتی پیش از اینکه به سر کار برسید، شروع می‌شود. بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید محصولاتی مانند عطر، لوازم آرایشی، ژل مو و سایر محصولات در این زمینه بخار و ذرات اضافی را تولید می‌کند. به منظور تمیز نگه داشتن اتاق تمیز تا حد امکان لازم است هر فردی که وارد اتاق می‌شود از این نوع محصولات استفاده نکند.
ضرورت استفاده از قفل‌های الکترونیکی به عنوان یکی از الزامات اتاق تمیز چیست؟
همانطور که در جریان هستید، اتاق تمیز یکی از اصلی‌ترین اتاق‌های یک بیمارستان، آزمایشگاه و یا صنایع جنگی است. به همین خاطر نیز ورود افراد متفرقه به این بخش ممنوع می‌باشد. برای اینکه از ورود غیر مجاز به عمد و یا غیر عمد جلوگییر شود بهتر است که از قفل‌هایی الکترونیکی استفاده کنید. قفل‌های الکترونیکی به این شکل کار می‌کنند که در آن یک فرد در پشت کامپیوتر کنترل باز و بسته شدن را بر عهده گرفته و یا ورودی‌ها و خروجی‌ها را کنترل می‌کند تا در آینده مشکلی ایجاد نشود.
منظور از کانال‌کشی کلین روم چیست؟
از دیگر الزامات مهم اتاق تمیز باید به کانال‌کشی اشاره کنیم. کانال‌کشی به این علت گذاشته می‌شود که امکان ورود هر نوع آلودگی و گرد و غبار را بگیرد و به همین منظور بهتر است کانال‌کشی به شکل استاندارد و بدون هیچ جای سوراخی برای انتشار آلودگی باشد.
ضد الکترواستاتیک بودن و رعایت بعضی از استانداردها
در خصوص بعضی از صنایع مثل الکترونیک ضد الکترواستاتیک بودن اتاق پاک اهمیت فراوانی دارد. این کار با هدف جلوگیری از تخلیه الکتریکی انجام شده و پتانسیل خطر امکان آسیب رسیدن به قطعات الکترونیکی و یا تجهیزات حساس را کاهش می‌دهد.
عینک دان یا شیلد و دستکش
در کلین روم‌ها باید فضایی به منظور قرار دادن عینک یا محافظ صورت تعبیه شود. بعضی از اتاق‌های تمیز به این سطح از محافظت احتیاجی ندارند. به همین خاطر شما می‌توانید از این الزام چشم‌پوشی کنید. معمولا در اتاق تمیزهای با سطح Biosafety Level چنین محفظه‌هایی باید نصب شوند. مورد بعدی مربوط به استفاده از دستکش مناسب است. شما با توجه به پروتکل زمینه کاری خود باید حداقل از یک جفت دستکش در چنین محیطی استفاده کنید. در اتاق تمیزهایی که سطح بالایی از نظافت در آن مهم است باید یک دستکش دوم هم پوشید و سر آستین دستکش خود را بر روی آستین بندازید.
نظافت روزانه و هفتگی اتاق تمیز به چه صورت است؟
یکی از الزامات مهم در اتاق تمیز، نظافت این فضا است. در ادامه این بخش قصد داریم که مهم‌ترین پروتکل‌ها به منظور نظافت روزانه و هفتگی اتاق تمیز را مورد بررسی قرار بدهیم. برای نظافت روزانه پیش از شروع شیفت باید از طی مرطوب روی زمین استفاده شده و برای خشک کردن آن هم از یک جاروبرقی مخصوص کلین روم استفاده کنید. تمامی دیوارها را نیز بهتر است به کمک وکیوم فیلتر HEPA جاروبرقی بکشید.
برای نظافت هفتگی هم باید به کمک مواد شوینده مخصوصی اتاق تمیز را نظافت کنید. برای انجام این کار می‌توانید دیوارها را به کمک اسفنجی مرطوب و آب مقطر پاک کنید. سقف این فضا هم باید با استفاده از مواد شوینده و آب مقطر شسته شده تا هر نوع باقی مانده یا رسوب به طور کامل از بین برود.
پیاده‌سازی و ساخت اتاق تمیز به صورت تخصصی توسط اکیاس گروپ
الزامات اتاق تمیز به کارگیری سیستم‌های HVAC با فیلترهای HEPA و ULPA را نیز در بر می‌گیرد که ذرات آلوده را حذف کرده و استریلیت محیط را تضمین می‌کنند. در نهایت باید اشاره کنیم که توجه به الزامات اتاق تمیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که این محیط‌های برای فعالیت‌هایی مثل داروسازی، صنعت الکترونیک و همینطور بیوتکنولوژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکیاس گروپ با استفاده از متخصصان مجرب و متعهد می‌تواند تمامی مراحل اجرای اتاق تمیز محل مورد نظر شما مانند طراحی و مشاوره را برعهده بگیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
