اتاق تمیز clean room به فضای بسته و محدودی گفته می‌شود که بعضی از صنایع حساس از آن برای انجام یک سری فعالیت‌های خاص استفاده می‌کنند. در اتاق تمیز هم مانند هر ساختار و سیستم دیگری، اختلالاتی پیش می‌آید که به‌عنوان مشکلات اتاق تمیز شناخته می‌شود. در مقاله امروز اکیاس قصد داریم بررسی کنیم مشکلات کلین روم دقیقاً شامل چه مواردی می‌شوند. همچنین به معرفی راهکارهای برطرف کردن این مشکلات می‌پردازیم. برای خواندن این مقاله به پنج دقیقه زمان نیاز دارید.
مشکلات اتاق تمیز کدام‌اند؟
بر اهالی فن پوشیده نیست که طراحی، ساخت، راه‌اندازی و نگهداری از اتاق تمیز فرایند پیچیده و دشواری است. از طرفی بروز مشکلات و اختلالاتی در روند عملکرد چنین فضایی طبیعی است و این احتمال در نظر گرفته می‌شود که چنین مشکلاتی اتفاق بیفتند. همچنین ممکن است گروه دیگری از مجموعه تیم‌های فعال در اتاق با مشکلات جدیدی روبه‌رو شوند.
به‌طورکلی مشکلات مربوط به اتاق تمیز در پنج دسته زیر قرار می‌گیرند:
- ساختار اتاق تمیز
- مصالح استفاده‌شده
- بار الکتریکی ساکن
- رنگ سطح اتاق
- آلودگی مولکولی
در ادامه فهرستی از مشکلات کلین روم را که شیوع بیشتری دارند می‌خوانید:
- اغلب آلاینده‌های مجاز برای محصولات تعریف‌نشده است.
- حداکثر اندازه ذرات بی‌اثر
- توزیع اندازه ذرات مجاز
- خصوصیات ذرات غیرمجاز
- محدودیت‌های مجاز NVR
- الیاف مجاز
- ذرات قابل تکرار بیولوژیکی
- ذرات آلی مجاز
- مایعات خاص، روغن‌ها، عناصر، پوشش‌ها و غیره که ممنوع است
- مواد خاص مضر برای محصول
- نشتی هوا به بیرون اتاق به دلیل درزگیری نامناسب
- به جا ماندن آلودگی در حفره‌های سطوح ناصاف اتاق
- لبه‌دار بودن سطوح اتاق و نفوذ آلودگی در آن
- رنگ کردن نامناسب سطوح کلین روم و درنتیجه آزاد شدن تراشه و ذرات
- آلودگی فوری اتاق به دلیل باقی ماندن آب حاصل از شست‌وشو
- ایجاد بار الکتریکی ساکن به دلیل تماس دو سطح غیرهمجنس
- جذب آلودگی ناشی از وجود بار الکتریکی ساکن
- آسیب و خرابی تجهیزات به دلیل وجود بار الکتریکی ساکن
- آزاد شدن مواد شیمیایی موجود در مصالح و بروز بخشی از مشکلات اتاق تمیز (آلودگی مولکولی)
- افزایش خستگی چشم و استرس ناشی از نورپردازی نامناسب
- انتشار بوی نامطبوع، آلودگی و حساسیت ناشی از تهویه نامناسب
بیشتر بخوانید | تعمیرات و نگهداری اتاق تمیز
چگونه برای رفع مشکلات کلین روم اقدام کنیم؟
نکات زیر به‌خوبی مشخص می‌کنند که روش‌های رسیدگی به آسیب‌ها و مشکلات پیش‌آمده در اتاق تمیز کدام‌اند. البته در نظر داشته باشید که پیش از حل مشکل لازم است نوع مشکل را شناسایی کنیم که در ادامه می‌خوانید:
- بررسی و رفع مشکلات ساختاری
- کنترل و رفع مشکلات کاربری
رفع مشکلات ساختاری
با در نظر گرفتن نکات زیر می‌توان تضمین کرد که مشکلات اتاق تمیز ازنظر ساختاری برطرف خواهد شد:
- از روکش خشک استفاده کنید که یک روش عمومی است. این روش زمان کمی نیاز دارد، قابل تعمیر است و جریان الکتریکی را از خود عبور می‌دهد.
- کارگذاری چارچوب دیوارها و سپس قرار گرفتن قالب‌های گچی در امتداد آن‌ها
- اسپری رنگ ( رنگ‌های اپوکسی) مقاوم در برابر ضربه
- منحنی کردن زوایای دیوار به جای انتخاب زوایای قائم و تیز برای گوشه‌های دیوارها (برای تمیزی بیشتر)
- بهبود کیفیت اتاق تمیز با استفاده از چیدمان خطی چارچوب‌های مناسب
- انتخاب گچ، ماده ترکیبی، تخته سه لا یا لانه زنبوری برای قسمت‌های داخلی دیوارهای اتاق تمیز
بیشتر بخوانید | الزامات اتاق تمیز
رفع مشکلات کاربری
اگر مشکلات کلین روم مربوط به عملکرد دستگاه‌ها باشد با رعایت موارد زیر می‌توان این مشکلات را برطرف کرد:
- آبگیری و خشک‌کردن کامل اتاق تمیز پس از شست‌وشو و ضدعفونی کردن برای جلوگیری از انتشار میکروب‌ها
- خودداری از مالیدن دو سطح غیرهمجنس به یکدیگر برای جلوگیری از الکتریسیته ساکن
- جلوگیری از آسیب دیدن دیواره‌ها و ساختار اتاق تمیز در زمان شست‌وشو و ضدعفونی کردن ( به دلیل انتشار مواد شیمیایی در مصالح)
بررسی انواع مشکلات اتاق تمیز مربوط به درب و پنجره
یکی از بخش‌های ساختاری مهم کلین روم، درها و پنجره‌ها هستند. در ادامه به روش‌های رفع مشکلات رایج در این بخش‌ها می‌پردازیم:
- انتخاب جنس چوب با پوشش پلاستیکی یا استیل
- پرداخت و رنگ‌کاری منظم و دوره‌ای در و پنجره‌ها
- انتخاب دستگیره درها در محل مناسب برای کاهش حداقل انتشار آلودگی‌های ناشی از تماس دست‌ها
- استفاده آسان و سریع از دستگیره با فشار مثبت به داخل اتاق یا حتی با بدن افراد
- فعال‌سازی بسته شدن خودکار درها برای جلوگیری از آلوده شدن دست‌ها و جلوگیری از انتقال آلودگی
- انتخاب کمترین فاصله مجاز برای درها برای به حداقل رساندن نشست هوا
◄◄ توجه داشته باشید که با رعایت نکات بالا می‌توانید تا ۷۰% از بروز مشکلات اتاق تمیز جلوگیری کنید.
بیشتر بخوانید | اتاق تمیز داروسازی
بررسی انواع مشکلات کلین روم مربوط به ساختار کف
کف اتاق تمیز یکی دیگر از بخش‌های بسیار مهم این فضا است که باید مصالح خاصی را برای آن در نظر گرفت. در ادامه لازم است موارد زیر را برای رفع هرگونه خرابی و مشکل در اتاق تمیز رعایت کنید:
- استفاده از بتن برای پی‌ریزی کلین روم. سپس اضافه کردن یک لایه صاف، غیرقابل نفوذ و پایدار به آن
- استفاده از مصالحی با خصلت الکترواستاتیکی
- استفاده از صفحات وینیلی به هم جوش‌خورده که به‌صورت هادی الکتریکی ساخته می‌شوند (رایج‌ترین روش)
- استفاده از موزاییک در اتاق‌های داران جریان دوسویه که هوا از کف اتاق عبور می‌کند
- استفاده از انواع پروفیل مخصوص گوشه بین محل اتصال دیوار با کف اتاق
رفع مشکلات کلین روم با حضور تیم متخصص
بروز مشکلات برای فضای خاصی مانند اتاق آمیز اتفاقی طبیعی است. اما در نظر داشته باشید که این مشکلات را می‌توان با رعایت اصولی ساده و ثابت به حداقل رساند. استفاده از مواد شوینده مناسب، درزگیری درست در و پنجره‌ها، انتخاب مصالح استاندارد برای کف اتاق تمیز تنها بخشی از اصول است تا مشکلات اتاق تمیز را به حداقل برساند. توصیه می‌کنیم در این زمینه حتماً پس از طراحی و ساخت کلین روم زیر نظر مهندسین اکیاس گروپ، از مجموعه ما برای عیب‌یابی ساختار و کاربردی فضای خود راهنمایی بخواهید.
